【A郎】EP. 04 烏狗兄,beh食秫米丸á--無?

閱讀時間約 21 分鐘
raw-image

轉來到厝,詳細kā所聽ê tāi-chì講hō͘ pē-bú聽,堅心beh去南島phah歹人。A婆講:「Che生理人,1 ki嘴hô͘-lùi-lùi,事實kám真正是án-ne?」A郎應講:「伊無tāi無chì kā我騙beh創siáⁿ?」A公koh講:「Che南島路途hiah tiàu-oán,你連隔壁庄to無去--過,beh到南島to̍h盤山過嶺neh,hiah遠ê路途實在hō͘人bē放心!Mài hiah硬khì--lah!」老公婆1人1句,不管án-chóaⁿ ko͘-chiâⁿ,少年人to̍h是少年人,kài chhóng-pōng,beh去to̍h是beh去,sian講to̍h m̄聽。A婆看án-chóaⁿ苦勸lóng無效,想講「Aih,橫直gín-á大漢mā tio̍h ài出外ke行行看看--leh,ke bat kóa tāi-chì。」To̍h講:「好--lah,你nā堅心beh去,mā tio̍h準備好勢chiah出門!」A公--a是tiām-tiām lóng m̄講話...。A婆kā a公hiu--leh,2 ê人to̍h去準備A郎出外beh chah ê行李--ah。


3 kang後天tú phah-phú-á光,A郎行李lóng chhoân好勢,今á日to̍h beh出門,2 ê老公婆tng leh交帶A郎出外ài注意ê tāi-chì。衫á褲kah 1 kóa細項mi̍h用1條大條ê包袱巾á包包--leh做1包。Koh有1 ê草á色ê kha-báng,四角四角,有2條帶á,用雙肩phāiⁿ,頂面koh用o͘色kah白色ê漆,「Ū Bô It」3 ê大字寫kah整齊整齊,a公講che是伊少年ê時四界去賣chu̍t米丸á leh phāiⁿ--ê,內底是in老公婆chit 3日準備好ê chu̍t米丸á,講che丸á kài要緊,吩咐A郎一定ài好禮á對待,iau thang食,koh ē有其他ê路用。A郎問chit ê「Ū Bô It」是siáⁿ-mih意思,a公解說講是「Nā我koh ū teh賣丸á,bô人káⁿ講伊ê丸á是第it」chit lō意思,m̄-koh siuⁿ長,簡單寫「Ū Bô It」代表to̍h好。


A郎kha-báng phāiⁿ--leh,包袱á手the̍h--leh,木刀插tī腰帶,kā pē-bú辭別,人to̍h起行。老公婆m̄甘,phōaⁿ A郎做夥行。A婆是直直交帶出外ài注意ê mê-mê角角,嘴lóng無停睏,a公--a kāng款lóng無講話,kan-na知影thang流目屎,一直送到庄外大路,A郎停脚,請pē-bú mài koh送。3 ê人khiā tī 大路邊繼續話,A婆繼續kā iáu-bē交帶了--ê繼續交帶,交帶soah,準備beh轉厝。Chiah看tio̍h a公koh khiā tī hia m̄走,kan-na流目屎,講:「好--ah-lah!To m̄是leh嫁chŏ͘-kiáⁿ!Gín-á大漢mā是to̍h ài去外口看看--leh!」A公chit時chiah應:「To 5歲niâ,siáⁿ-mih大漢!」 A婆應講:「Án-ne歹看--lah!」Koh kā A郎kóng:「出門在外,不比tī厝,凡事細jī,ài ē-hiáu顧ka-tī!」A公--a ka拖--leh,to̍h ùi厝轉--去。A郎tùi大路行--去。行1-tè-á,koh聽tio̍h lāu-pē tī遠遠ê所在teh喝:「A郎,A郎...。」Ûn-ná鼻頭酸酸目kho͘紅紅,m̄-koh ài去南島phah歹人,kha步khah重mā tio̍h繼續行。自án-ne,A郎ê旅行開始--lo͘h。


A郎直直行,一直行,ùi透早行kah中晝,koh ùi中晝行到beh暗á,nā感覺thiám to̍h tī樹á-ńg下kha歇,精神khah好to̍h koh起行,iau to̍h食pē-bú chhoân ê丸á,一直行kah kiōng beh看無路chiah chhōe 1 ê kah意ê所在過暝,柴火起好,蓆á chhu好,倒--leh準備beh睏。看天頂滿天星金sih-sih,soah開始思念厝--ni̍h ê pē-bú,m̄知in好--無,m̄-koh人iā真thiám,真緊to̍h睏落眠。


第2 kang ûn-ná天光to̍h起行,kāng款行kui日ê路,行kah日頭落山倒--leh beh睏。今á日beh睏ê時kāng款teh sim-būn pē-bú,koh想che路m̄知koh ài行jōa久,to̍h ài chhōe伴做陣行,有人thang做伴,路--ni̍h有人thang開講,路途ē khah輕鬆,mā有人thang sio照顧。


Tē 3 kang,A郎kāng款順大路繼續行,行到1 ê小山崙,peh起lih無jōa久to̍h是樹林á,大路thàng過樹林一直去。A郎講:「Óa,Chia chit tè路有ńg,免pha̍k日,súi--lah!」心內歡喜脚步mā輕鬆。行無jōa久,hiông-hiông聽tio̍h 1 ê軟kauh-kauh ê聲,koh注心ka聽,tang-sî-á是有人teh出聲!「有人--無?Kám是有人?救人o͘h!」A郎聽聲chhiau-chhōe,看tio̍h 1 ê人倒teh khah頭前ê樹á脚teh喝救人。A郎三步做一步行,趕到hit ê人seng-khu邊,問講:「你是án-chóaⁿ?Nah ē倒tī chia?有要緊--無?」生份人應講:「我iau kah無khùi力thang行,你kám有mi̍h-kiāⁿ thang hō͘我止iau?」「有,有,你小等--leh!」A郎緊ùi kha-báng內底the̍h chu̍t米丸á出來ho͘食。「食khah慢--leh,m̄-thang cha̍k--tio̍h,chia有茶thang hō͘你phòe。」茶罐á mā the̍h出來chhāi tī伊邊--á。生分人講1句多謝,丸á緊接過來食,iau過頭--ā,食siuⁿ hiông,mā是食kah cha̍k--tio̍h,1手tǹg胸坎,1手the̍h茶罐á大嘴灌茶。Án-ne連sòa食4,5粒了後,thó͘ 1 kháu大khùi,人mā ke真有氣力,真滿足ê形,嘴笑目笑kā A郎講:「眞ló͘-la̍t,nā m̄是tn̄g tio̍h你來救,凡勢我to̍h iau死tī路邊!請問恩人án-chóaⁿ稱呼?」「免細jī,人kah人互相tàu-saⁿ-kāng是應該,我叫A郎,請問你án-chóaⁿ稱呼?」「我叫A明,in lóng叫我山頂烏狗兄。」




Tńg-lâi kàu chhù, siông-sè kā só͘ thiaⁿ ê tāi-chì kóng hō͘ pē-bú thiaⁿ, kian-sim beh khì Lâm-tó phah pháiⁿ-lâng. A-pô kóng: “Che seng-lí-lâng, 1 ki chhùi hô͘-lùi-lùi, sū-si̍t kám chin-chiàⁿ sī án-ne?” A-lông ìn kóng: “I bô-tāi-bô-chì kā góa phiàn beh chhòng-siáⁿ?” A-kong koh kóng: “Che Lâm-tó lō͘-tô͘ hiah tiàu-oán, lí liân keh-piah chng to bô khì--kóe, beh kàu Lâm-tó to̍h pôaⁿ-soaⁿ-kòe-niá neh, hiah hn̄g ê lō͘-tô͘ si̍t-chāi hō͘ lâng bē hòng-sim! Mài hiah ngē-khì--lah!” Lāu-kong-pô 1 lâng 1 kù, put-koán án-chóaⁿ ko͘-chiâⁿ, siàu-liân-lâng to̍h sī siàu-liân-lâng, kài chhóng-pōng, beh khì to̍h sī beh khì, sian kóng to̍h m̄ thiaⁿ. A-pô khòaⁿ án-chóaⁿ khó͘-khǹg lóng bô-hāu, siūⁿ kóng “Aih, hoâiⁿ-ti̍t gín-á tōa-hàn mā tio̍h ài chhut-gōa ke kiâⁿ-kiâⁿ khòaⁿ-khòaⁿ--leh, ke bat kóa tāi-chì.” To̍h kóng: “Hó--lah, lí nā kian-sim beh khì, mā tio̍h chún-pī hó-sè chiah chhut-mn̂g!” A-kong--a sī tiām-tiām lóng m̄ kóng-ōe.... A-pô kā a-kong hiu--leh, 2 ê lâng to̍h khì chún-pī A-lông chhut-gōa beh chah ê hêng-lí--ah.


3 kang āu thiⁿ tú phah-phú-á kng, A-lông hêng-lí lóng chhoân hó-sè, kin-á-ji̍t to̍h beh chhut-mn̂g, 2 ê lāu-kong-pô tng leh kau-tài A-lông chhut-gōa ài chù-ì ê tāi-chì. Saⁿ-á-khò͘ kah 1 kóa sè-hāng-mi̍h iōng 1 tiâu tōa-tiâu ê pau-ho̍k kin-á pau pau--leh chò 1 pau. Koh ū 1 ê chháu-á-sek ê kha-báng, sì-kak sì-kak, ū 2 tiâu tòa-á, iōng siang keng phāiⁿ, téng-bīn koh iōng o͘-sek kah pe̍h-sek ê chhat, “Ū Bô It” 3 ê tōa-jī siá kah chéng-chê chéng-chê, a-kong kóng che sī i siàu-liân ê sî sì-kè khì bē chu̍t-bí oân-á leh phāiⁿ--ê, lāi-té sī in lāu-kong-pô chit 3 ji̍t chún-pī hó ê chu̍t-bí oân-á, kóng che oân-á kài iàu-kín, hoan-hù A-lông it-tēng ài hó-lé-á tùi-thāi, iau thang chia̍h, koh ē ū kî-thaⁿ ê lō͘-iōng. A-lông mn̄g chit ê “Ū Bô It” sī siáⁿ-mih ì-sù, a-kong kái-soeh kóng sī “Nā góa koh ū teh bē oân-á, bô lâng káⁿ kóng i ê oân-á sī tē it” chit lō ì-sù, m̄-koh siuⁿ tn̂g, kán-tan siá “Ū Bô It” tāi-piáu to̍h hó. 


A-lông kha-báng phāiⁿ--leh, pau-ho̍k-á chhiú the̍h--leh, ba̍k-to chhah tī io-tòa, kā pē-bú sî-pia̍t, lâng to̍h khí-kiâⁿ. Lāu-kong-pô m̄ kam, phōaⁿ A-lông chò-hóe kiâⁿ. A-pô sī ti̍t-ti̍t kau-tài chhut-gōa ài chù-ì ê mê-mê-kak-kak, chhùi lóng bô thêng-khùn, a-kong--a kāng-khoán lóng bô kóng-ōe, kan-na chai-iáⁿ thang lâu ba̍k-sái, it-ti̍t sàng-kàu chng-gōa tōa-lō͘, A-lông thêng-kha, chhiáⁿ pē-bú mài koh sàng. 3 ê lâng khiā tī tōa-lō͘ piⁿ kè-sio̍k ōe, a-pô kè-sio̍k kā iáu-bē kau-tài liáu--ê kè-sio̍k kau-tài, kau-tài soah, chún-pī beh tńg chhù. Chiah khòaⁿ tio̍h a-kong koh khiā tī hia m̄ cháu, kan-na lâu ba̍k-sái, kóng: “Hó--ah-lah! To̍h m̄ sī leh kè chŏ͘-kiáⁿ! Gín-á tōa-hàn mā sī to̍h ài khì gōa-kháu khòaⁿ-khòaⁿ--leh!” A-kong chit sî chiah ìn: “To 5 hòe niâ, siáⁿ-mih tōa-hàn!” A-pô ìn kóng: “Án-ne pháiⁿ-khòaⁿ--lah!” Koh kā A-lông kóng: “Chhut-mn̂g chāi-gōa, put-pí tī chhù, hoân-sū sè-jī, ài ē-hiáu kò͘ ka-tī!” A-kong--a ka thoa--leh, to̍h ùi chhù tńg--khì. A-lông tùi tōa-lō͘ kiâⁿ--khì. Kiâⁿ 1-tè-á, koh thiaⁿ tio̍h lāu-pē tī hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi teh hoah: “A-lông, A-lông....” Ûn-ná phīⁿ-thâu sng-sng ba̍k-kho͘ âng-âng, m̄-koh ài khì Lâm-tó phah pháiⁿ-lâng, kha-pō͘ khah tāng mā tio̍h kè-sio̍k kiâⁿ. Chū án-ne, A-lông ê lú-hêng khai-sí--lo͘h.


A-lông ti̍t-ti̍t kiâⁿ, it-ti̍t kiâⁿ, ùi thàu-chá kiâⁿ kah tiong-tàu, koh ùi tiong-tàu kiâⁿ kàu beh-àm-á, nā kám-kak thiám to̍h tī chhiū-á-ńg ē-kha hioh, cheng-sîn khah hó to̍h koh khí-kiâⁿ, iau to̍h chia̍h pē-bú chhoân ê oân-á, it-ti̍t kiâⁿ kah kiōng beh khòaⁿ bô lō͘ chiah chhōe 1 ê kah-ì ê só͘-chāi kòe-mê, chhâ-hóe khí hó, chhio̍h-á chhu hó, tó--leh chún-pī beh khùn. Khòaⁿ thiⁿ-téng móa-thiⁿ-chhiⁿ kim-sih-sih, soah khai-sí su-liām chhù--ni̍h ê pē-bú, m̄-chai in hó--bô, m̄-koh lâng iā chin thiám, chin kín to̍h khùn lo̍h-bîn.


Tē 2 kang ûn-ná thiⁿ-kng to̍h khí kiâⁿ, kāng-khoán kiâⁿ kui ji̍t ê lō͘, kiâⁿ kah ji̍t-thâu lo̍h-soaⁿ tó--leh beh khùn. Kin-á-ji̍t beh khùn ê sî kāng-khoán teh sim-būn pē-bú, koh siūⁿ che lō͘ m̄ chai koh ài kiâⁿ jōa kú, to̍h ài chhōe phōaⁿ chò-tīn kiâⁿ, ū lâng thang chò-phōaⁿ, lō͘--ni̍h ū lâng thang khai-káng, lō͘-tô͘ ē khah khin-sang, mā ū lâng thang sio chiàu-kò͘.


Tē 3 kang, A-lông kāng-khoán sūn tōa-lō͘ kè-sio̍k kiâⁿ, kiâⁿ kàu 1 ê sió soaⁿ-lūn, peh khí-lih bô jōa kú to̍h sī chhiū-nâ-á, tōa-lō͘ thàng kòe chhiū-nâ it-ti̍t khì. A-lông kóng: “Óa, chia chit tè lō͘ ū ńg, bián pha̍k-ji̍t, súi--lah!” Sim-lāi hoaⁿ-hí kha-pō͘ mā khin-sang. Kiâⁿ bô jōa kú, hiông-hiông thiaⁿ tio̍h 1 ê nńg-kauh-kauh ê siaⁿ, koh chù-sim ka thiaⁿ, tang-sî-á sī ū lâng teh chhut siaⁿ! “Ū lâng--bô? Kám sī ū lâng? Kiù lâng o͘h!” A-lông thiaⁿ siaⁿ chhiau-chhōe, khòaⁿ tio̍h 1 ê lâng tó teh khah thâu-chêng ê chhiū-á-kha teh hoah kiù-lâng. A-lông 3 pō͘ chò 1 pō͘ kiâⁿ, kóaⁿ kàu hit ê lâng seng-khu piⁿ, mn̄g kóng: “Lí sī án-chóaⁿ? Nah ē tó tī chia? Ū iàu-kín--bô?” Chheⁿ-hūn-lâng ìn kóng: “Góa iau kah bô khùi-la̍t thang kiâⁿ, lí kám ū mi̍h-kiāⁿ thang hō͘ góa chí-iau?” “Ū, ū, lí sió-tán--leh!” A-lông kín ùi kha-báng lāi-té the̍h chu̍t-bí oân-á chhut-lâi ho͘ chia̍h. “Chia̍h khah bān--leh, m̄-thang cha̍k--tio̍h, chia ū tê thang hō͘ lí phòe.” Tê-koàn-á mā the̍h chhut-lâi chhāi tī i piⁿ--á. Chheⁿ-hūn-lâng kóng 1 kù to-siā, oân-á kín chiap kòe-lâi chia̍h, iau kòe thâu--ā, chia̍h siuⁿ hiông, mā sī chia̍h kah cha̍k--tio̍h, 1 chhiú tǹg heng-khám, 1 chhiú the̍h tê-koàn-á tōa-chhùi koàn tê. Án-ne liân-sòa chia̍h 4, 5 lia̍p liáu-āu, thó͘ 1 kháu tōa-khùi, lâng mā ke chin ū khùi-la̍t, chin boán-chiok ê hêng, chhùi-chhiò-ba̍k-chhiò kā A-lông kóng: “Chin ló͘-la̍t, nā m̄ sī tn̄g tio̍h lí lâi kiù, hoān-sè góa to̍h iau sí tī lō͘-piⁿ! Chhiáⁿ-mn̄g un-jîn án-chóaⁿ chheng-ho͘?” “Bián sè-jī--lah, lâng kah lâng hō͘-siōng tàu-saⁿ-kāng sī èng-kai, góa kiò A-lông, chhiáⁿ-mn̄g lí án-chóaⁿ chheng-ho͘?” “Góa kiò A-bêng, in lóng kiò góa soaⁿ-téng o͘-káu-hiaⁿ.”


Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影。
留言0
查看全部
發表第一個留言支持創作者!